İslam kültürü etkisinde gelişmeye başlayan Türk edebiyatı, İslamlık öncesi geleneklerle yeni kültür anlayışlarının birlikte kullanıldığı bir geçiş dönemidir. 11. ve 12. yüzyılları kapsayan bu dönemde, Anadolu dışında dört büyük eser verilmiştir. Bunların ilki Kutadgu Bilig'dir.
11. yüzyılda, İslamiyetin etkisiyle, Anadolu dışında, Hakaniye lehçesiyle yazılan ilk eserdir. Mutluluk Bilgisi anlamına gelen Kutadgu Bilig'in Uygur alfabesiyle yazılan nüshası halen Viyana'da bulunmaktadır. Mesnevi nazım biçimiyle, beyitler halinde ve aruz ölçüsüyle yazılan eser, simgeleştirilmiş karakterleriyle alegorik özellik taşır. Kitap aruzla yazılmış ilk Türk eseri olarak bilinir.
Didaktik unsurlar içeren Kutadgu Bilig, simgesel kurgulardan oluşmuş bir hikaye gibidir. Yapısı, sahneye konmuş dört kişilik bir münazara ya da atasözleri ve deyimlerle süslenmiş diyaloglu bir sahne yazısına benzer.
Değişik kavramları simgeleyen dört kişinin konuşmalarından oluşan Kutadgu Bilig'de yasa, mutluluk, akıl ve akıbet karakterize edilmiştir. Küntogdı, Aytoldı, Ögdülmüş, Odgurmuş karakterleri kişiye ve topluma ahlaki öğütler verir, devlet ve toplum yönetiminin nasıl olması gerektiğini anlatır. Türk kültürünün ana kitaplarından kabul edilen eser, ilk Türk mesnevisi olmasının yanı sıra, siyasetname ve nasihatname nitelikleri de taşır. Dili de, henüz Arapça ve Farsçanın istilasına uğramamış bir Türkçedir. Oldukça uzun olan eserde dörtlükler de kullanılmıştır. Ahlak, bilgi, bilim, yönetim, adalet gibi pek çok konuda öğüt içeren eser, dilin önemi üzerinde de hassasiyetle durmuştur. Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig'de konuşma ve dinleme becerisi üzerine vecize değerinde sözler söylemiştir.
Değişik kavramları simgeleyen dört kişinin konuşmalarından oluşan Kutadgu Bilig'de yasa, mutluluk, akıl ve akıbet karakterize edilmiştir. Küntogdı, Aytoldı, Ögdülmüş, Odgurmuş karakterleri kişiye ve topluma ahlaki öğütler verir, devlet ve toplum yönetiminin nasıl olması gerektiğini anlatır. Türk kültürünün ana kitaplarından kabul edilen eser, ilk Türk mesnevisi olmasının yanı sıra, siyasetname ve nasihatname nitelikleri de taşır. Dili de, henüz Arapça ve Farsçanın istilasına uğramamış bir Türkçedir. Oldukça uzun olan eserde dörtlükler de kullanılmıştır. Ahlak, bilgi, bilim, yönetim, adalet gibi pek çok konuda öğüt içeren eser, dilin önemi üzerinde de hassasiyetle durmuştur. Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig'de konuşma ve dinleme becerisi üzerine vecize değerinde sözler söylemiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumunuz alınmıştır.Teşekkürler...