Nurullah Ataç

Türk edebiyatına batılı anlamda deneme yazı türünü kazandıran dilci yazarımızdır Nurullah Ataç, deneme yazarı olduğu kadar bir eleştirmendir de. Aynı zamanda Türkçenin doğru ve etkili kullanımında da öncü isimlerdendir. Cumhuriyet döneminin düşünürlerinden de olan Nurullah Ataç, eleştiriyi de ciddi bir yazı türü olarak tanıtmış ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Önceleri öznel eleştiriden yana olsa da sonraları bunun yanlışlığını görmüş ve nesnel bakış açısıyla eleştiriler yazmıştır. Nesnel değerlendirmenin önemini vurgulayan Nurullah Ataç, Türk eleştirisinin kuramını da oluşturmaya çalışmış bir üstattır. Öyle ki, hem olumlu hem de olumsuz eleştirileri edebiyatımızın gelişimine büyük katkı sağlamıştır. 

Edebiyatımıza deneme ve eleştiri yazarı olarak öncülük etmekle kalmamış düşünceyi ifadeye dökmeyi de öğretmiştir bizlere Nurullah Ataç. Özellikle dili kullanmadaki özeni dikate değer yönlerindendir, bu da sohbet havasında yazdığı denemelere ayrı bir değer katar. Dolayısıyla düşünce dünyamızın gelişmesine katkıları oldukça fazladır. 

Günümüzde hala kısır bir alan olarak varlığını sürdüren bu iki tür, eleştiri ve deneme, aslında edebiyatımızın gelişmesi açısından çok önemlidir. Düşünmeyi, sorgulamayı ve bütün bunları anlatabilmeyi öğreten denemeler, Türk edebiyatında ne yazık ki hak ettiği ilgiyi henüz görememiştir. Ataç, konuşma dilini kullanarak, samimi bir üslupla karmaşık düşünceleri bile tartışmaya açmayı başarmıştır. Kavramlara açıklık getirmiş, düşünebilmenin yöntemlerini öğretmiştir. Edebi eserin gelişmesini sağlayan eleştiri türü de en az denemeler kadar önemlidir.

Eski edebiyatımızı çok iyi bilen yazar, Cumhuriyet dönemi edebiyatını da tanıdığı için, eskiyle yeniyi karşılaştırmış, yeninin gerekliliği konusunda bir inanç oluşturmuştur, hem toplumda hem de edebiyat dünyasında. Dile hakim oluşu ve onu etkili bir şekilde kullanma becerisi Nurullah Ataç'ın edebiyatımızdaki değerini katbekat artırmıştır. Düşüncenin aktarılması için en önemli araç dil olduğu için, onu azami ölçüde dikkatle kullanmış ve Türkçe sözcükler üretmeye çalışmıştır. Onun bütün bu çabaları, bir edebiyat dili oluşturmak ve bu yolla düşüncelerin daha rahat ve açık aktarılmasını sağlamak olsa gerek. Bir dil savaşçısı olarak kendi döneminde yakaladığı başarı günümüze kadar gelmiştir.