Söylenen sözün ya da kavramın büsbütün tersini kast etme sanatıdır tariz. Gerçek ve mecaz anlamların hiçbiri kastedilmez.
Bir nasihatım var zamana uygun
Tut sözümü yattıkça yat uyanma
Meşhur bir kelamdır sen kazan sen ye
El için yok yere ateşe yanma
Zamanı anlatan, eleştiren sözler bunlar. Tembel, bencil ve yüreksizlere eleştiri... Şair Huzuri, bu sözleri çok uzun zaman önce söylemiş Ters Öğüt Destanı'nda ama belli ki günümüzde de pek bir şey değişmemiş.
Her nere gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatta söyle yüz bin yalanı
El bir doğru söz söylerse inanma
Bu sanat, bir kişiyi ya da durumu alaya almak ve iğnelemek amacıyla yapılır. Dokundurma, sitem, iğneleme sanatıdır kısacası tariz. Kinayeli anlatımdan daha vurucu bir eleştirir söz konusudur burada. Kinayede sözün hem gerçek hem mecaz anlam kastedilirken tarizde zıt anlam esastır.
"Yap" derken "yapma" der aslında şair. Yalana talana bulaşma, der. Başkalarını da düşün, dürüst ol, yetim hakkı yeme, iyilik yap, hak hukuk tanı, der saz ve söz üstadı Huzuri. Mert olmayanı, haini, yalancıları alaya alır inceden inceden, tabi anlayana!..
"Yap" derken "yapma" der aslında şair. Yalana talana bulaşma, der. Başkalarını da düşün, dürüst ol, yetim hakkı yeme, iyilik yap, hak hukuk tanı, der saz ve söz üstadı Huzuri. Mert olmayanı, haini, yalancıları alaya alır inceden inceden, tabi anlayana!..
Kime iyi desen darılır söver
Merhamet zamanı değilmiş meğer
Yanında birini kesseler eğer
Bir hançer de sen vur sonra utanma
...
Bir yetim görünce döktür dişini
Bozmaya çabala halkın işini
Günde yüz adamın vur kır dişini
Bir yaralı sarmak için yeltenme
Kimseye ters öğüt vermeye gerek kalmamış günümüzde, zaten herkese olanlar olmuş. Sözü tersinden anlayanlar tersi söylense de doğruyu göremez olmuş. Yani herkes nasıl işine gelirse öyle anlar olmuş vesselam!
Galiba şairin iğnelemelerini bile anlayacak hal kalmamış kimsede. Dürüstlüğün, merhametin alaya alındığı günümüzde, Huzuri'nin bu destanını anlayan çıkar mı bilmem ama ... Yine de hatırlatmanın tam zamanı bence. Dürüst, şerefli insan mumla aranır olmuşken bile. Herkes birbirini dövüp sövmekteyken, kimsenin yetim öksüz umrunda değilken, düşene bir tekme vurmayan alaya alınır olmuşken.... Ben yine de Huzuri'yi ve destanını hatırlatmak istedim.
Galiba şairin iğnelemelerini bile anlayacak hal kalmamış kimsede. Dürüstlüğün, merhametin alaya alındığı günümüzde, Huzuri'nin bu destanını anlayan çıkar mı bilmem ama ... Yine de hatırlatmanın tam zamanı bence. Dürüst, şerefli insan mumla aranır olmuşken bile. Herkes birbirini dövüp sövmekteyken, kimsenin yetim öksüz umrunda değilken, düşene bir tekme vurmayan alaya alınır olmuşken.... Ben yine de Huzuri'yi ve destanını hatırlatmak istedim.
Nükteli söyleyişiyle çok şey anlatıyor şair Huzuri, sizce de öyle değil mi?!..
Kaynağını tut varırsan suyun bendine
Zira herkes mesned ide fendine
Öz aklın yetişir kendi kendine
Eflatun'u da görsen aklın beğenme
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumunuz alınmıştır.Teşekkürler...